Efekty uzyskane przez firmy uczestniczące w 10. ''indywidualnej'' Akademii Czystszej Produkcji, realizowanej w dniach 30.01 - 10.03.2023 r.

W 10. "indywidualnej" edycji Akademii Czystszej Produkcji (10.indACP) brało udział 6 firm:

1. Miejski Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o.
2. WRO-STAL SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
3. TIXEWASH POLSKA DANUTA ALCHIMOWICZ SPÓŁKA JAWNA
4. FOOD SERVICE Sp. z o.o.
5. Mariusz Adamski ADAMS GROUP
6. CNC AKO Arkadiusz Kozanecki, Sebastian Łąbędzki S.C.

Ww. firmy wdrożyły sześć Pilotażowych Projektów Czystszej Produkcji (PPCP), które zrealizowano zgodnie ze strategią Czystszej Produkcji (CP) "nadając priorytet działaniom zapobiegającym powstawaniu zanieczyszczeń i nadmiernemu zużyciu surowców i zasobów naturalnych oraz energii u źródła ich powstawania poprzez wdrażanie obiegów zamkniętych".

Projekty Czystszej Produkcji, zapobiegające powstawaniu zanieczyszczeń oraz marnotrawstwa zasobów, wpisują się w Gospodarkę o Obiegu Zamkniętym (GOZ), co oznacza "maksymalne wykorzystanie potencjału produktu i prowadzi do minimalizacji powstawania odpadów, a po zakończeniu cyklu życia – ponowne wykorzystanie, czyli powrót do początku cyklu" (zamknięcie obiegu).

Wdrożenie PPCP oraz strategii Czystszej Produkcji w firmach biorących udział w 10.indACP to nie tylko rozwój Systemu Zarządzania Środowiskowego (SZŚ), ale też zmiany pozwalające na osiągnięcie poniższych celów:

• ograniczenie szkodliwych emisji i zanieczyszczeń, w odniesieniu do różnych komponentów środowiska,
  
• ograniczenie wytwarzanych odpadów, ponowne ich wykorzystanie, a także zamykanie obiegu materii w możliwie jak największym stopniu,
• dążenie do wydajnego wykorzystania energii, surowców oraz innych zasobów naturalnych,
• systematyczne zastępowanie nieodnawialnych zasobów odnawialnymi, materiałami wytwarzanymi w sposób przyjazny dla środowiska,
• zaopatrywanie w energię, które w znacznie większym stopniu opiera się na odnawialnych źródłach,

a także do:

• zwiększania wydajności procesów produkcyjnych,
• poszukiwania i wdrażania innowacji,
• poszukiwania nowych przewag konkurencyjnych,
• ograniczania energochłonności,
• ograniczania materiałochłonności.

Do osiągnięcia tych celów niezbędna była przebudowa świadomości wszystkich pracowników, uświadomienie potrzeby minimalizacji odpadów, ścieków czy emisji, co na pewno przyczyni się do przeobrażania postaw pracowników, sposobu ich myślenia i zachowania się w stosunku do środowiska naturalnego.

Efekty z projektów, które zostały zrealizowane przez firmy uczestniczące w 10.indACP, zostały przedstawione poniżej.

I. Parę słów o firmach

1. Miejski Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o.

Miejski Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi, został powołany 28 kwietnia 1999 r. jako zakład budżetowy miasta Konina, w kwietniu 2011 roku przekształcony został w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Obecnie w Spółce udziały posiada 36 samorządów z czego 99,58 % udziałów należy do miasta Konin. Subregion zamieszkuje ponad 370 tysięcy osób.

Przedmiotem działalności Spółki jest w szczególności zagospodarowanie odpadów komunalnych i odpadów powstałych z ich przetworzenia, które spółka prowadzi w następujących obszarach:

• Odzysk odpadów innych niż niebezpieczne w procesach:
  
• termicznego przetwarzania,
• waloryzacji,
• rozdrabniania,
• kompostowania oraz
• sortowania.
• Unieszkodliwianie odpadów innych niż niebezpieczne w procesie składowania.
• Zbieranie odpadów niebezpiecznych oraz innych niż niebezpieczne w Punkcie Selektywnego Zbierania Odpadów.
• Wytwarzanie i magazynowanie odpadów.

2. WRO-STAL Sp. z o.o.

WRO-STAL Sp. z o.o. powstała w 2021 r., a w lipcu 2022 r. rozpoczęła działalność produkcyjną, związaną z obróbką mechaniczną elementów metalowych. Siedziba firmy znajduje się w Pleszewie. WRO-STAL wytwarza i sprzedaje swoje produkty głównie na potrzeby firmy KOTŁOSPAW, która jest producentem kotłów centralnego ogrzewania. Zajmuje się głównie wycinaniem oraz formatowaniem blach stanowiących elementy izolacji kotłów c.o. Firma prowadzi produkcję w oparciu o nowoczesny park maszynowy.

3. TIXEWASH POLSKA DANUTA ALCHIMOWICZ SPÓŁKA JAWNA

Tixewash Polska jest obecnie jednym z największych w Polsce producentów, specjalizujących się w projektowaniu i budowie samoobsługowych, bezdotykowych myjni samochodowych. Firma posiada ponad piętnastoletnie doświadczenie. Przedsiębiorstwo jest także liczącym się producentem na rynkach europejskich. Tixewash znany jest na rynku głównie z unikalnie opracowanej, nowoczesnej i ekologicznej technologii. Stanowiska mycia oferują nawet 6 programów, bez agresywnej chemii, których użycie zapewnia skuteczne usunięcie zabrudzeń oraz daje efekt "braku wysychającej kropli". Myjnie Tixewash wyposażane zostają każdorazowo w nowoczesne rozwiązania informatyczne, zapewniające pełną kontrolę techniczną i finansową myjni oraz umożliwiają użytkownikowi ustawienie optymalnych parametrów pracy.

4. FOOD SERVICE Sp. z o.o.

Food Service to polski producent i dostawca surowców dla przemysłu mięsnego.
Zajmuje się ubojem trzody chlewnej, rozbiorem wieprzowym, rozbiorem ćwierci wołowych, produkcją mięsa mielonego i wyrobów z mięsa surowego oraz świadczy usługi składowania wieprzowiny, wołowiny i drobiu. W 2005 roku rozpoczął produkcję w nowoczesnym zakładzie uboju trzody i rozbioru mięsa wieprzowego w Rawie Mazowieckiej. W 2010 r. zakład został rozbudowany o mroźnię składową, a w 2022 r. uruchomiono tu biogazownię rolniczą i ubojnię bydła.

5. Mariusz Adamski ADAMS GROUP

Firma Adams Group od 11 lat działa w branży produkcji mebli tapicerowanych. W 2022 r. powiększyła się o nowy biurowiec oraz dwie hale produkcyjne o powierzchni blisko 9 000 mkw każda. Produkuje meble tapicerowane, takie jak fotele, kanapy i łóżka tapicerowane, na rynek polski i europejski. Aktualnie firma jest w trakcie wielu zmian produkcyjnych, biurowych, logistycznych oraz środowiskowych. Prace w obszarze produkcyjnym można podzielić ze względu na poziom automatyzacji na ręczne oraz całkowicie zautomatyzowane.

6. CNC AKO Arkadiusz Kozanecki, Sebastian Łąbędzki S.C.

Firma CNC AKO została założona w 2019 r. Specjalizuje się w dostarczaniu usług cięcia laserowego, gięcia oraz obróbki CNC elementów stalowych. Firma dostarcza elementy stalowe, które znajdują zastosowanie w wyposażeniu linii produkcyjnych oraz bezpośrednio w produkcji pojazdów. Aby zapewnić dokładność i powtarzalność w każdym projekcie, stosuje nowoczesne technologie, takie jak cięcie laserowe i obróbka CNC. Prowadzi doradztwo oraz usługi projektowania i produkcji elementów stalowych, począwszy od koncepcji, aż do realizacji. Współpracuje z różnymi branżami, m.in. z przemysłem motoryzacyjnym, elektronicznym i metalowym. 

II. Projekty CP zrealizowane podczas akademii:

Podczas 10.indACP zrealizowano sześć PILOTAŻOWYCH PROJEKTÓW CZYSTSZEJ PRODUKCJI.

W tym:

Pięć projektów minimalizujących emisję gazów cieplarnianych (ślad węglowy):

1. Redukcja emisji NH3 i NOx w ramach optymalizacji procesu spalania oraz modernizacji systemu oczyszczania spalin i pomiaru emisji w instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych w MZGOK Sp. z o.o. w Koninie

Projekt dotyczy redukcji emisji NH3 i NOx (znaczące aspekty środowiskowe plus wymogi prawne dla spalarni odpadów), uzyskanej poprzez modernizację systemu oczyszczania spalin i pomiaru emisji. Modernizację systemu oczyszczania polega na wymianie dysz w układzie SNCR (selektywna redukcja niekatalityczna NOx) na dysze centrujące, optymalizacji dawkowania powietrza wtórnego w automatyczną regulację dystrybucji w zależności od stopnia zabrudzenia kotła oraz w zależności od temperatury komory spalania. Automatyczna regulacja dystrybucji powietrza wtórnego przy niższych temperaturach w komorze spalania (przy zachowaniu niskiego CO i NH3) zostanie uzyskana poprzez zmianę oprogramowania sterującego oraz zainstalowanie certyfikowanego opomiarowania – pomiaru ciągłego NH3, N2O i CO2.

Efektem społecznym jest przede wszystkim ochrona powietrza, zmniejszenie ilości zanieczyszczeń emitowanych do środowiska. 

Efekty ekonomiczne wynikają z redukcji zakupu wody amoniakalnej (reagent wpływający na zmniejszenie emisji do powietrza) oraz zmniejszenie opłat środowiskowych za emisję NOx i NH3. Efekty ekonomiczne oszacowano na 28 043,29 zł/rok, które zwrócą się po 14 latach.

Podejmując kolejne projekty, MZGOK zamierza w sposób ciągły stosować strategię CP, zmierzając do realizacji założeń zgodnych z procedurą „Minimalizacji Odpadów”.

Plany MZGOK na przyszłość to:

• budowa instalacji kompostowni pryzmowej,
• budowa stacji paliw do użytku własnego,
• montaż zbiorników i oprzyrządowania umożlwiającego zbieranie wody deszczowej,
• budowa instalacji termicznego przekształcania rdf/prerdf z odzyskiem energii,
• budowa biogazowni na odpady komunalne (bioodpady i odpady kuchenne),
• budowa parku recyklingu wraz z placami magazynowymi i sortownią,
• budowa magazynu na materiały łatwopalne. 

2. Minimalizacja energii elektrycznej w wyniku doposażenia stanowisk pracy w narzędzia pneumatyczne w firmie WRO-STAL Pleszew

Aby wdrożyć wymianę narzędzi elektrycznych na pneumatyczne konieczne jest wymienienie instalacji oraz zakup kompresora śrubowego i narzędzi.

Wdrożenie projektu obejmuje zainstalowanie systemu centralnego źródła sprężonego powietrza i zastąpienie trzech mniejszych kompresorów jednym, większym, energooszczędnym. Kompresor posiada separator wody oraz odolejacz. Czyste sprężone powietrze zapewnia trwałość instalacji i bezawaryjność narzędzi.

Efekty to:

• zmniejszenie wpływu na zmianę klimatu poprzez ograniczenie gazów cieplarnianych o 2,7 MgCO2/rok,
• wzrost świadomości ekologicznej wśród pracowników,
• Oszczędność energii elektrycznej w wysokości 3530 kWh tj. ok 10 000 zł/rok.

Firma planuje wdrożyć w najbliższym czasie klika działań ekologicznych:

• zamontowanie sterowania do nagrzewnic, aby hale produkcyjne były ogrzewane w czasie pracy, a nie ciągle,
• wymiana wózka widłowego LPG na elektryczny,
• zakup ostrzałki do matryc i stempli, co wyeliminuje emisje spalin podczas transportu oraz koszty usług zewnętrznych.

3. Gospodarka w obiegu zamkniętym, dotycząca zawracania ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego i gnojowicy, wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej i cieplnej na potrzeby zakładu Food Service Rawa Mazowiecka

Celem projektu było zawracanie w obiegu zamkniętym ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego i gnojowicy do produkcji biogazu, wykorzystywanych do wytworzenia energii elektrycznej i cieplnej na potrzeby zakładu.

Podczas procesu uboju trzody i bydła powstają uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego Są to wielkości w granicach 200 do 300 ton miesięcznie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego (uppz) i 200 ton gnojowicy. Do 2022 roku uppz odbierane były transportem samochodowym przez upoważnione podmioty.

W roku 2022 została uruchomiona własna biogazownia rolnicza.

Uzyskanym produktem jest biogaz rolniczy poddany procesowi kogeneracji, w wyniku której otrzymujemy energię elektryczną i cieplną wykorzystywaną na potrzeby własne zakładu.

Przewidywany zwrot kosztów inwestycji nastąpi po około 10 latach, a oszczędności uzyskane z wdrożenia projektu szacowane są na ok 800 tys.zł/ rok.

Koszt wdrożenia projektu szacowany jest na ok. 11mln zł.

Zasadnicze znaczenie we wdrożeniu projektu odgrywa ochrona zasobów naturalnych dzięki ograniczeniu zakupu energii elektrycznej w ilości ok. 898 MWh/rok i cieplnej ok. 3954 GJ/rok oraz zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery o ok. 6663 MgCO2/rok.


W przyszłości firma chce realizować m.in. następujące działania:

• montaż dodatkowego zbiornika buforowego o poj. 10 tys. litrów do magazynowania ciepłej wody uzyskanej z kogeneracji, wykorzystywanej do centralnego mycia zakładu,
• wymiana kubków plastikowych na kubki metalowe (każdy pracownik będzie miał przypisany kubek z numerem),
• segregacja folii odpadowej na czystą i brudną - czysta folia będzie poddawana recyklingowi,
• instalacja fotowoltaiczna (OZE) .

4. Zmniejszenie degradacji środowiska naturalnego przez zmianę źródła ciepła z kotła opalanego drewnem na kocioł gazowy wraz ze wdrożeniem optymalnych ustawień pracy kotła w firmie Adams Group

Projekt realizowany w ramach ACP miał na celu wprowadzanie rozwiązań przyjaznych zarówno dla środowiska naturalnego jak i pracowników.

Wyeliminowano konwencjonalny kocioł na drewno/węgiel na rzecz kotła zasilanego gazem. Dzięki zmianie źródła ciepła uzyskano redukcję emisji CO2 o 46% w ilości ok. 96 MgCO2/rok oraz wyeliminowano zużycie surowca w postaci drewna oraz odpad w postaci popiołu ze spalania drewna. Nowe kotły nie wymagają również ciągłej obsługi co pozwoliło na zmniejszenie kosztów związanych z zatrudnianiem palaczy. Ponadto wymienione źródło ogrzewania umożliwia zmiany ustawień sterownika i optymalizacji pracy kotła gazowego w zależności od warunków pogodowych czy korzystania z danych pomieszczeń. W halach produkcyjnych zamontowane są elektroniczne termostaty, pozwalające regulować temperaturę.

Plany na najbliższą przyszłość to:

• Utrzymanie jak najbardziej optymalnych warunków pracy kotłów gazowych.
• Wdrażanie rozwiązań mających na celu jak najmniejsze zużycie gazu. 

5. Ograniczenie zużycia energii elektrycznej w procesie cięcia laserowego, zwiększenie efektywności i produktywności procesu firmy CNC AK

Projekt polegał na zakupie wycinarki laserowej za 1 500 000 zł, w celu uzyskania oszczędności w zużyciu energii elektrycznej oraz zwiększenia efektywności i sprzedaży usług firmy. Dzięki nowoczesnej technologii cięcia, możliwe będzie osiągnięcie lepszych wyników finansowych oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych.

Zwrot z inwestycji szacowany jest na okres 9 lat, co stanowi długoterminową perspektywę korzyści finansowych dla firmy.

W przyszłości firma planuje zrealizować kolejne projekty związane z ochroną środowiska, co przyczyni się do dalszej poprawy efektywności energetycznej oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych, jak:

• ograniczenie zużycia gazów propan/butan w wewnętrznym transporcie,
• zmniejszenie zużycia energii elektrycznej do ogrzewania hali magazynowej,
• instalację paneli fotowoltaicznych.

oraz

Jeden PPCP minimalizujący zużycie wody:

6. Instalacja odzysku wody z procesu odwróconej osmozy, celem wykorzystania jej do bieżącego utrzymania czystości na myjni samochodowej firmy Tixewash

Projekt polegał na zaprojektowaniu i wykonaniu w kontenerze technicznym myjni samochodowej instalacji gromadzenia wody brudnej, wytworzonej w procesie odwróconej osmozy, która to w ramach projektu wykorzystana będzie do bieżącego mycia zabrudzonych stanowisk, mycia pojazdów, posadzek, banerów itd. Częścią projektu było także zaprojektowanie i wykonanie odpowiedniej automatyki oraz aktualizacji sterowników myjni.

Efektem zastosowania projektu będzie zmniejszenie ilości pobierania czystej wody przez myjnie w ilości około 50 l/dzień na każde stanowisko mycia oraz zmniejszenie o tyle samo ścieków wypływających z myjni, przy niezmienionym jej użytkowaniu. Rozwiązanie to można zastosować w nowo oddawanych do użytku myjniach, ale i także podczas modernizacji w ponad 200 myjniach, które pozostają w bieżącej obsłudze przedsiębiorstwa.

Zgodnie z ideą proekologicznego rozwoju, dział innowacji przedsiębiorstwa zamierza wprowadzić w życie kolejne projekty, takie jak:

• instalacje fotowoltaiczne myjni i zakładu produkcyjnego,
• opracowanie systemu optymalizacji tras przejazdu floty pojazdów.

III. Efekty wynikające z Pilotażowych Projektów CP firm uczestniczących w 10.indACP

Wdrożenie sześciu PPCP przyczyniło się do ograniczenia negatywnego oddziaływania firm na środowisko i w rezultacie uzyskano:

1. Efekty ekologiczne

Korzyści dla środowiska zestawiono w tabeli nr 1.

Reasumując efekty ekologiczne uzyskane z PPCP przez firmy uczestniczące w 10.indACP są następujące:

• zmniejszenie śladu węglowego o ok. 6 830 Mg CO2/rok oraz osiągnięcie emisji NH3 na poziomie <15,00 mg/m3u i NOx na poziomie 150,00 mg/m3u
• zmniejszenie zużycia zasobów naturalnych:
• węgiel: o ok. 440 Mg/rok,
• woda: o ok. 73 m3/rok (14 640 m3/rok)
• redukcja wytwarzania odpadów:
• popiołu o ok. 11 Mg/rok drewna opałowego
• elektrośmieci o ok. 15 kg/rok
• zmniejszenie zużycia energii:
• elektryczna: o ok. 1000 MWh/rok
• cieplna: o ok. 4 GJ/rok

2. Efekty ekonomiczne i społeczne

Korzyści dla firm zestawiono w tabeli nr 2.

Reasumując, efekty ekonomiczne z PPCP firm uczestniczących w 10.indACP są następujące:

• Nakłady inwestycyjne: ok. 13,6 mln zł
• Oszczędności: ok 5,1 mln zł
• Okres zwrotu: od 1 roku do 14 lat (śr. ok. 2,6 lat)

Efekty społeczne lokalne i globalne to:

• wzrost świadomości ekologicznej, poprzez:
• kształtowanie proekologicznych postaw wśród współpracowników, podwykonawców, klientów poprzez przeprowadzanie cyklicznych szkoleń,
• kształtowanie racjonalnego postępowania z wytwarzanymi odpadami,
• poszerzenie wiedzy pracowników i uwrażliwienie ich na problem minimalizacji odpadów - zapoznanie pracowników ze strategią Czystszej Produkcji i procedurą Minimalizacji Odpadów: 788 osób,
• zmniejszenie wpływu przedsiębiorstwa na zmiany klimatyczne,
• poprawa warunków pracy,
• poprawienie wizerunku firm, jako firm przyjaznych środowisku wśród społeczności lokalnej i szerokiej rzeszy klientów.

3. Efekty dla osób uczestniczących w ACP

Certyfikat Międzynarodowego Eksperta Czystszej Produkcji w 10.indACP otrzymało 13 uczestników.

4. Efekty dla firm

Świadectwo CP i wpis do Rejestru Świadectw CP otrzymało 6 firm uczestniczących w 10.indACP.

Opracowała - Anna Wójcik
16 marca 2023 r.